* Bộ kinh sách TANAKH ("Cựu Ước" trong Christianity), mở đầu bằng cuốn "Genesis" ("Sáng thế"), được xem là "Túi khôn của người Do Thái"!
* Có không ít người thắc mắc - rằng GENESIS (mở đầu "túi khôn Do Thái"), trong đó ghi Đấng Tạo hóa chỉ tạo dựng có mỗi hai người là ADAM và EVE - vậy, lấy đâu ra cả ngàn người, rồi hàng triệu người ... về sau?
Cách hiểu nông nổi trên bề mặt, hệt như "chuồn chuồn đạp nước", khi đọc sách SÁNG THẾ (GENESIS) - buồn cười thay - lại là cách hiểu khá phổ biến, kể cả giới có học, trong người Việt chúng ta.
/1/ "CON NGƯỜI" אדם ("adam"):
Trong sách Sáng thế 2:7, Đấng Tạo hóa (Elohim אֱלֹהִ֜ים ; chuyển ngữ: Thiên Chúa / Đức Chúa Trời) tạo ra con người từ bụi của đất.
1a) "CON NGƯỜI" (person/human), quí bạn chú ý, trong tiếng Do Thái: אדם , đọc là "adam"!
Chiều kích sâu xa, tổng quan của Sáng thế là tạo dựng NHÂN LOẠI, tạo ra CON NGƯỜI. Nhắc lại: "adam" trong tiếng Do Thái, nghĩa là "con người" đó đa (chớ không phải tạo ra chỉ một cái ông nào đó mang tên adam)!
1b) אדם, "adam", nghĩa là con người; và אדמה, "adam_ah", nghĩa là đất, mặt đất.
Trong tiếng Việt, giữa "con người" và "đất", không liên can gì với nhau về hình thái từ (word form). Tiếng Anh cũng rứa, giữa "person" và "land/ground" khác nhau xa lắc.
Còn tiếng Do Thái, giữa "adam" (con người) <=> "adam_ah" (đất) có dây mơ rễ má với nhau về từ nguyên học (etymology). Khi dứt cuộc sống, bất luận NGƯỜI (adam) nào cũng đều trở về với bụi của ĐẤT (adamah).
/2/ "ĐÀN ÔNG" איש ("ish") - "ĐÀN BÀ" אִשָׁה ("ishah"):
Trong sách Sáng thế 2:21-23, "Thiên Chúa lấy cái xương sườn rút từ con người ra" / "Con người nói: "đây là xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi. Người này được gọi là "đàn bà", bởi vì đã được rút từ "đàn ông" ra."
2a) Có bản dịch "rút xương sườn từ Adam", "Adam nói. đây là xương bởi xương...". Nhưng, nhiều bản dịch là "rút xương sườn từ CON NGƯỜI", "CON NGƯỜI nói, đây là xương bởi xương...".
Cách dịch "CON NGƯỜI" mới đúng nguyên bổn tiếng Do Thái, là hiểu thấu chiều kích tổng quan của việc sáng tạo.
2b) Câu trong tiếng Việt: "Người này được gọi "đàn bà", là bởi vì đã được rút từ (tách khỏi) đàn ông". Thiệt khó hiểu, rất... sái não.
Trình thuật nêu rõ rút từ xương sườn, nhưng việc rút xương sườn "ông", sao lại biến thành cách định danh là "bà"? Ở đây, hai danh từ "ÔNG" và "BÀ", hai cách gọi khác nhau hẳn.
Bản dịch đành phải ... dịch vậy thôi. Tìm đến nguyên bổn bằng tiếng Do Thái, mới hiểu vì sao.
"Đàn ông", tiếng Do Thái gọi là "ish" איש ; "đàn bà", tiếng Do Thái gọi là "ishah" אִשָׁה.
Giữa "ISH" và "ISHAH" có liên quan về hình thái từ (word form). Rõ rành "ISH" ("ông") và "ISH_AH" ('bà") có mối liên quan chặt chẽ với nhau, chỉ phân định bởi thêm bớt "_ah".
Sự phân định "đàn ông", "đàn bà", đồng thời có tương quan nội tại - trong sách Sáng thế - được diễn ngôn độc đáo nhờ vào nền tảng cấu trúc trong tiếng Do Thái (Hebrew).
/3/ "SỨC SỐNG" חַוָּה ("havah" => "eve"):
Trình thuật Sáng thế 3:20, "Con người ("adam") gọi tên vợ là Eve, bởi vì người này sẽ trở nên mẹ của mọi sinh thể".
Vì sao, "mẹ của cuộc sống, của sinh thể" lại gọi là "EVE"? "Eve", trong nguyên bổn tiếng Do Thái, là Havah.
"Havah" חַוָּה , nghĩa là "SỨC SỐNG", "SINH LỰC".
* Thêm nữa, אִשָּׁה (isha) ("đàn bà") trong tiếng Do Thái có mối liên quan với אֵשׁ (esh), nghĩa là "ngọn lửa".
Thành thử "Eve" là sức sống, là ngọn lửa, sinh lực.
TÓM LẠI:
Người Do Thái mượn cấu trúc của "câu chuyện (story)", "chuyện kể nhân vật này kia (narrative)" cho sinh động, nhằm dung chứa MẬT NGỮ của cuộc sáng tạo.
Mật ngữ nằm trong CÁCH CHỌN CHỮ NGHĨA dùng trong sách Sáng thế. "ADAM", nghĩa là "CON NGƯỜI", và "EVE" nghĩa là SỨC SỐNG".
Sách Sáng thế (Genesis) chẳng phải là sách ghi ... gia phả, bởi tiếp theo sau sẽ có những câu chuyện mà sự xuất hiện đờn bà, đờn ông không phải lúc nào cũng cần ghi "lai lịch".
Trình thuật, như nêu trên, là mật ngữ về SỨC SỐNG CON NGƯỜI.
--------------------------------------------------------------------
Rồi, "Abel" và "Cain" được miêu tả là sự tiếp nối của SỨC SỐNG ("eve") NƠI CON NGƯỜI ("adam"), nằm trong câu chuyện "hai anh em".
"Abel" và "Cain" xung đột, xin nhấn mạnh, bắt buộc phải xung đột chí tử!
Bởi vì cả "abel" và "cain" đều là mật ngữ trong văn hóa Do Thái. Để qua đó, sách Sáng thế (Genesis) cho thấy cuộc vận hành của nhân loại ...
Xin được diễn giải phần nào trong kỳ tới.
Comments
Post a Comment